Het verwondert mij telkens weer dat er nog mensen zijn die mijn tegenwoordigheid op prijs stellen. Want ik ben mijzelf menigmaal tot een last, mijzelf één klomp vuilheid en verdorvenheid bevindende.

In mijn jeugd trok ik graag in het veld en joeg op konijnen van Lord Towneley zonder dat mijn geweten echt sprak. Ik was er stellig van overtuigd dat er niets mis was met het vertier van jagen op konijnen of enig wild. Hoe gemakkelijk hebben we een excuus voor de dingen die we graag doen, maar die eerdere vraag ‘Wat zult gij ten einde van dien maken?’ bleef als een brok in mijn keel hangen en ik kon hem wegslikken noch missen. Iets deed mij beseffen dat ik waardevolle aan het verspillen was.

Hij is niet alleen Jezus, maar Hij is de Heere Jezus. Ik denk dikwijls dat ik een van de grootste dwazen ben die God ooit heeft laten leven, want de zonde en de satan verduisteren de heerlijkheden van Christus’ Persoon zozeer voor mijn oog. Met mijn verstandelijke oordeel geloof ik vast dat de Heere Jezus de ‘Heere der heren en Koning der koningen’ is, dat Gods voorzienigheid in Zijn handen ligt, dat al mijn zorgen en al mijn beproevingen onder Zijn bepaling staan, dat duivelen en mensen Zijn soevereine wenk moeten gehoorzamen, dat ‘Hij spreekt, en het is er; Hij gebiedt, en het staat er’, en dat Zijn eeuwige Majesteit, als God, onafscheidelijk verenigd is met Zijn mensheid in Zijn heerlijke Persoon; en dit alles tot mijn eeuwig welzijn.
Maar toch, hoe verontrust ben ik bij tijden, alsof ik Hem nooit gekend had.

Als ik waarlijk ver­nederd ben, dan kan ik mijn hand niet opheffen tegen God; ik kan geen murmurerende tong tegen Hem verheffen en zeggen: ‘Waarom hebt Ge mij alzo gemaakt’; want zo ik dit zou doen, dan zou ik het oordeel van mijn eigen consciëntie tegen me heb­ben. Ik moet Hem dus nederig en zachtmoedig te voet vallen; ik moet mijn mond in het stof steken; ik moet erkennen, dat ik walgelijk ben, omdat ik Zijn grootheid, majesteit, heiligheid, rein­heid en volmaaktheid zie, en omdat ik in tegenstelling hiermede mijn eigen buitengewone zondigheid voor Hem zie en gevoel. Dit leert me daarom nederigheid; ten minste als ik op deze wijze geen nederigheid verkrijg, dan weet ik niet, hoe deze wel te ver­krijgen. Welnu, als ik terugblik op een levenslange belijdenis, hoe vele zaken zie ik dan — waarvan ik hoop, in weerwil van mijn zonden en dwaasheden, afwijkingen en afkeringen, dat de Heere me ervoor bewaard heeft Zijn Naam en zaak openlijk te schande te maken en dat God me tot het einde toe zal bewaren, want het zou voor mij een vreselijke zaak zijn, na mijn langdurige en bekendstaande belijdenis in mijn laatste dagen schande te brengen over de waarheid. Niettemin getuigt mijn consciëntie van vele dingen, die ik gedacht, gezegd en gedaan heb, die mijn ziel bijna iedere dag bij de herinnering ervan bedroeven, en die me het hoofd doen buigen voor God, en die me mijn zonden voor Hem doen belijden. Ik geloof ook niet, dat ik een éénling ben met deze gevoelens, want ik ben er goed van overtuigd, dat er niet één enkele persoon in deze vergadering is, die de vreze Gods in een tedere consciëntie bezit, die kan terugblikken op een leven, en in ’t bijzonder op een lang leven krachtens een belijdenis, zonder vele schrijnende overdenkingen, vele pijnlijke herinneringen, en vele bedroevende overpeinzingen, die hem diep verootmoedigen voor God. Ik heb tenminste geen gemeenschap en wens die ook niet te hebben, dan met degenen, die God vernederd heeft. Mensen met een verbroken hart, met een verslagen geest, en met een tedere consciëntie, zou ik me als metgezel wensen, ingeval ik er enige heb.

Wanneer iemand niet ziet dat de wortel van alle afgoderij het eigen ik is, dan kent hij nog maar weinig van zijn hart.

Ik kan niet zeggen, dat preken bij afscheid of rouw en op gedenkdagen mij erg bevallen. En wanneer ik ook getracht heb te preken met het oog op zulke gelegenheden, dan is het maar zelden, dat ik enige vrijheid naar de ziel, of om te spreken gehad heb. Niet zo lang voordat ik de Staatskerk heb verlaten, heb ik een les geleerd aangaande dit onderwerp, die mij zeer belet heeft, zelfs ook maar de poging te wagen. De omstandigheid waarop ik zinspeel was deze. Paaszondag naderde, hetgeen, zoals u weet, in de Kerk van Engeland de gedenkdag is van de opstanding van Christus. Op de zaterdagavond onmiddellijk eraan voorafgaande, maakte ik een wandeling, zoals ik gewoon was dat te doen. En ik werd ertoe gebracht te mediteren over de aanstaande zondag, toen deze woorden met enige kracht op mijn gemoed kwamen: ‘De kracht Zijner opstanding.’ Ik meende, dat de woorden erg gepast waren voor de gelegenheid. En ik scheen geleid te worden in een gang van zoete en troostvolle overdenking erover, zodat ik helemaal verwachtte, dat ik een tekst had voor de volgende dag, van waaruit ik zou kunnen spreken met enige vrijheid en met enig gevoel. Maar toen de volgende dag aanbrak, was de tekst geheel weggenomen. In feite bleef er nauwelijks een enkele gedachte van over, zodat ik verplicht was uit enige andere woorden te spreken. Enkele zondagen later kwam de tekst terug op mijn gemoed, en toen werd ik in staat gesteld met enige zoetheid eruit te spreken. Uit dit voorval besloot ik, dal het niet de wil des Heeren was, dat ik predikaties zou uitspreken, die gepast zouden zijn voor bijzondere gelegenheden. En vanaf die tijd tot op dit ogenblik heb ik het heel zelden geprobeerd. Maar nadat u mij zeer geboeid hebt aangehoord, en na de volle vergaderingen, die er zijn samengekomen gedurende mijn bezoek aan deze plaats, meen ik, dat ik in mijn juiste gevoelen tekort zou schieten, indien ik u zou verlaten zonder op de een of andere wijze mijn wensen en begeerten uit te drukken met u ‘vaarwel’ te zeggen.

Hij is een groot Zaligmaker, want wij zijn grote zondaars (ik spreek voor mijzelf). Ik ken geen groter zondaar, dan hij die nu vanavond tot u spreekt; de voornaamste der zondaren en de allerminste van alle heiligen; en dat doet hem behoefte hebben aan zulk een Zaligmaker als Jezus is; en om verzoend te worden en wel bijna iedere dag, door Zijn leven. O welk een genade, dat Hij, Die dood was leeft aan de rechterhand Gods.

Hoe vaak ben ik op de kansel gekomen met wel duizend gevoelens van opstand en heb ik gewenst alles te zijn behalve predikant! Doch, wanneer wij een weinig leven in onze ziel beginnen te voelen en het wordt vertederd en week gemaakt door de goedheid des Heeren, dan zingen wij een andere toon en spreken: Wat is het goed om hier te zijn! O ellendig, ellendig schepsel om zulk een afkeer te hebben van die dingen, welke mijn ziel in het binnenste van mij begeert lief te hebben! Welk een walgelijk schepsel was ik, een afkeer te hebben en om moe te zijn van de Heere en van deze hemelse wezelijkheden, waarin, naar ik weet, al mijn gelukzaligheid waarlijk bestaat!